STANDARDY OCHRONY DZIECI

w Domu św. Józefa na Radnej Górze

(dom formacyjno-wypoczynkowy)

Dokument wprowadzony Zarządzeniem Nr 11/2024 wydanym przez Przełożoną Prowincjalną Zgromadzenia Sióstr Świętego Józefa Prowincja Tarnowska – organ prowadzący – z dnia 
01 sierpnia 2024 r.

Preambuła

Godność każdego człowie­ka, objawiona w prawie Bożym, strzeżona zarówno przez prawo kościelne, jak i pań­stwowe, stanowi źródło i gwarancję bezpieczeństwa każdej osoby przebywa­jącej w Domu św. Józefa na Radnej Górze. Szczególna troska należy się dzieciom oraz osobom bezradnym i chorym, które chcemy wspierać i chronić przed wszelkimi formami przemocy. 

Niniejszy dokument określa normy i zasady sprzyjające budowaniu środowiska bezpiecznego i przyjaznego dzieciom i osobom z niepełnosprawnością. Dokument pozwala na monitorowanie i eliminowanie wszelkich zagrożeń względem dobra duchowego, psychicznego i fizycznego osób przebywają­cych w naszym domu. 

Opisane w dokumencie standardy ochrony dzieci, opierają się zarówno na aktualnym ustawodawstwie prawa państwowego szczególnie na Ustawie z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 poz. 1606) oraz przepisach prawa kościelnego m. in. dokumencie motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi” z dnia 25 marca 2023 r. Znajdują również odzwierciedlenie w działalności Zgromadzenia Sióstr Świętego Józefa, którego misją jest troska o ubogich i potrzebujących.  Jednym z głównych działań duszpasterskich Założyciela Zgromadzenia św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego było podjęcie bezinteresownej i wielkodusznej służby w sprawie ochrony dzieci od wszelkich złych wpływów zagrażających ich życiu fizycznemu, moralnemu i duchowemu.

W Domu św. Józefa na Radnej Górze w sposób kompleksowy i systemowy podjęto wdrażanie standardów ochrony dzieci poprzez opracowanie i wprowadzenie w życie sys­temu ich ochrony przed krzywdzeniem. Ustanowienie standardów ochrony dzieci jest komunikatem zarówno dla personelu, jak i dla dzieci oraz ich rodziców/opiekunów, że w codziennej pracy domu respektowane są wartości, które gwarantują bezpieczeństwo oraz fundamentalne prawa przynależne każdemu człowiekowi.

Podstawy prawne Standardów:

• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.)

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 poz. 1606).

• Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. 2024 poz. 560).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) -art. 23 i 24

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.

• Dekret ogólny w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych

osobowych w Kościele katolickim wydany przez Konferencję Episkopatu Polski, w dniu

13 marca 2018 r.

• Polityka prywatności Domu Św. Józefa na Radnej Górze

• List apostolski „Motu Proprio” “Vos estis lux mundi” Papież Franciszek, Rzym 25 marca

2023 r.

Objaśnienia terminów:

dom –  obiekt formacyjno–wypoczynkowy o nazwie: Dom św. Józefa na Radnej Górze;

dziecko – każda osoba poniżej 18 roku życia, w niniejszym dokumencie obejmujące również osoby dorosłe bezradne określające każdą osobę chorą z ułomnościami fizycznymi lub umysłowymi albo pozbawioną wolności osobistej, która faktycznie, nawet sporadycznie, ogranicza jej zdolność rozumienia lub chcenia, czy też w inny sposób przeciwstawienia się agresji;

opiekun dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy. W przypadku dzieci posiadających status uchodźcy za opiekuna dziecka uważa się również opiekuna tymczasowego w zakresie opisanym w ustawie. Ilekroć w dokumencie mowa o rodzicu, należy przez to rozumieć również opiekuna prawnego; 

dyrektor – osoba mianowana przez Przełożoną prowincjalną Zgromadzenie Sióstr Świętego Józefa Prowincja Tarnowska odpowiedzialna za bieżącą działalność domu i pracowników

personel – osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, w rozumieniu dokumentu równieżwolontariusz, praktykant, stażysta lub inne osoby realizujące w domu zadania określone stosownym porozumieniem, w tym osoby konsekrowane–siostry kierowane do pracy w domu dekretem Przełożonej prowincjalnej. 

pracownik– osoba zatrudniona w domu na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej oraz osoba konsekrowana-siostra kierowana do pracy w domu dekretem Przełożonej prowincjalnej

przemoc wobec dziecka – jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, na­ruszające prawa lub dobra osobiste dziecka, w szczególności narażające je na nie­bezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające jego godność, nietykalność cie­lesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jego zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy.

krzywdzenie dziecka – każde zamierzone i niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takie­go działania lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody dzieci i/lub zakłócają ich optymalny rozwój.

przestępstwo na szkodę dziecka – na szkodę dzieci mogą być popełnione wszystkie przestępstwa, jakie mogą być popełnione przeciwko osobom dorosłym, a dodat­kowo przestępstwa, które mogą być popełnione wyłącznie przeciwko dzieciom (np. wykorzystywanie seksualne z art. 200 Kodeku karnego). Z uwagi na spe­cyfikę obiektów turystycznych, w których łatwo można uzyskać możliwość od­osobnienia, przestępstwami, do których najczęściej może dojść na ich terenie, będą przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, w szczególności zgwałcenie (art. 197 k.k.), seksualne wykorzystanie niepoczytalności i bezradno­ści (art. 198 k.k.), seksualne wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia (art. 199 k.k.), seksualne wykorzystanie osoby poniżej 15. roku życia (art. 200 k.k.), grooming (uwiedzenie dziecka za pomocą środków porozumiewania się na odle­głość – art. 200a k.k.).

przemoc fizyczna wobec dziecka – to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone; krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę;

przemoc psychiczna (emocjonalna) wobec dziecka – nie fizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a dorosłym, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania; zaliczamy do niej m.in. niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i granic psychicznych pomiędzy dorosłym a dzieckiem;

wykorzystanie seksualne dziecka – podjęcie jakichkolwiek działań wciągających dziecko w sferę aktywności seksualnej, nie­adekwatnej do jego etapu rozwojowego, której nie jest w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i która narusza normy prawne i społeczne, celem osiągniecia jakiegokolwiek doznania lub satysfakcji seksualnej. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Wykorzystanie seksualne może przyjąć również formę wyzyskiwania seksualnego, czyli jakiegokolwiek faktycznego lub usiłowanego nadużycia pozycji podatności na zagrożenia, przewagi sił, lub zaufania, w celach seksualnych, w tym, ale nie wyłącznie, czerpanie zysków finansowych, społecznych lub politycznych z seksualnego wykorzystywania innej osoby;

zaniedbywanie dziecka – to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka;

przemoc rówieśnicza – działania rówieśników mające, polegające na agresywnym i celowym dręczeniu, nęka­niu czy prześladowaniu jednego lub kilku rówieśników w celu wywarcia na nich presji lub zadawania cierpienia. Może ona przybierać różne formy: fizyczna (ude­rzenia, pobicia, szarpanie, rzucanie przedmiotami); werbalna (wyzwiska, dogady­wanie, ośmieszanie, oczernianie, grożenie); elektroniczna (wysyłanie złośliwych i obraźliwych wiadomości, publikowanie ubliżających wpisów w Internecie lub ośmieszających materiałów video; relacyjna (wykluczanie z grupy, ignorowanie, negatywne nastawianie innych); materialna (kradzieże i różne wymuszenia, nisz­czenie rzeczy osobistych); seksualna – fizyczna i werbalna (wulgarne określenia płci lub części ciała, niepożądany dotyk intymnych części ciała, seksualne aluzje i gesty, ściąganie komuś części ubrań, uporczywe przyglądanie się, robienie niechcianych zdjęć, obnażanie się, napastowanie i wymuszanie czynności seksualnych).

cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyj­nych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych lub ośmieszających wiadomości, obraźli­wych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajem­nic (outing) itp.

organ prowadzący – Zgromadzenie Sióstr Świętego Józefa Prowincja Tarnowska

delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży – osoba wyznaczona przez Zgromadzenie Sióstr Świętego Józefa Prowincja Tarnowska do prewencji i przyjmowania zgłoszeń od osób skrzywdzonych przez członkinie Zgromadzenia, bądź skrzywdzonych korzystających ze wsparcia instytucji prowadzonych przez Zgromadzenie.

klauzura zakonna – wydzielona część domu przeznaczona do użytku osób konsekrowanych, do której nie mają wstępu osoby z zewnątrz.

ROZDZIAŁ I: Stworzenie i zachowanie bezpiecznego środowiska w Domu św. Józefa na Radnej Górze.

1. W Domu Św. Józefa na Radnej Górze został opracowany i wprowadzony w życie dokument Standardy ochrony dzieci – zwany dalej: standardy, mający na celu:

• informowanie dzieci, rodziców lub opiekunów o zaangażowaniu domu w ochronę dzieci i zaproszenie ich do współpracy w budowaniu bezpiecznego środowiska.
• zapewnienie personelowi niezbędnych informacji i kompetencji, aby umożliwić im wywiązanie się z obowiązków w zakresie dbałości o dobro dzieci i ich ochronę; 
• zapewnienie bezpiecznych relacji między personelem a małoletnimi
• zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom poprzez określenie zasad i procedur reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro dziecka znajdującego się na terenie domu jest zagrożone.

2. Standardy dotyczą całego personelu (pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy – na wszystkich szczeblach organizacji domu). 

3. Standardy ochrony dzieci są stale dostępne do wzglądu i szeroko promowane wśród personelu, rodziców i dzieci, a poszczególne grupy są z nią zapoznawane poprzez działania edukacyjne i informacyjne. 

4. Dzieci zostają zaznajomione z zasadami standardów w sposób dostosowany do ich możliwości rozwojowych i intelektualnych (Załącznik 1).

5. Osobą odpowiedzialną za wdrażanie i realizację standardów jest dyrektor Domu św. Józefa na Radnej Górze. 

6. Dyrektor może wyznaczyć osobę/osoby odpowiedzialne za poszczególne działania: szkolenia w obszarze standardów, przyjmowanie zgłoszeń w przypadku zaistnienia krzywdy, udzielanie wsparcia dziecku, monitoring realizacji standardów.

7. Osoba/osoby odpowiedzialna/odpowiedzialne za wyżej wymienione zadania współpracują z:

• dyrektorem domu 
• delegatką ds. ochrony dzieci i młodzieży w Zgromadzeniu Sióstr Świętego Józefa Prowincja Tarnowska
• instytucjami wspierającymi dom w celu ochrony i bezpieczeństwa dzieci i inne wspierające rodzinę i dzieci ( Załącznik 2).

8. Dyrektor we współpracy z personelem co najmniej raz na dwa lata dokonuje oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami prawa państwowego i kościelnego. 

ROZDZIAŁ II: Zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników i edukacja osób posługujących w domu

1. Wszystkie osoby zaangażowane w funkcjonowanie domu zobowiązane są do za­chowania obowiązujących norm zachowania wobec gości i dzieci.

2. Osoby odpowiedzialne za dom i mające kontakt z dziećmi przechodzą odpowiednie szkolenia podnosząc swoje kwalifikacji potrzebne do kształtowania bezpiecznych relacji z dzieckiem, ochrony dziecka przed krzywdzeniem oraz zasad interwencji w sytuacji podejrzenia zaistnienia przestępstwa. 

3. Weryfikacja przewidziana prawem dotyczy odpowiedzialnych za dom, delegowanych do posługi opiekuńczo-wychowawczej oraz innych osób zatrudnianych w dziele mających kontakt z dziećmi. W celu weryfikacji wymagane jest: 

• przedłożenie dyrektorowi przy przyjmowaniu posługi lub pracy informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego;
• sprawdzenie przez dyrektora, czy osoba przyjmowana do dzieła nie figuruje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym;
• osoby, które w ciągu ostatnich 20 lat mieszkały w państwie innym niż Rzeczpospolita Polska, są zobowią­zane do przedłożenia informacji z rejestrów karnych tych państw (por. art. 21. 5-6 Ustawy), w których przebywały, lub kartę karną bądź odpowiednie oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, jeśli w prawie tych państw, takie regulacje nie występują, według wzoru (Załącznik 3);

4. Osoby zatrudnione i posługujące w domu podpisują oświadczenia, że nie były skazane za przestępstwa związane z przemocą i prze­stępstwa przeciwko wolności seksualnej w stosunku do dzieci i o nietoczeniu się postępowań o czyny przeciwko dzieciom (Załącznik 4).

5. Wszyscy pracownicy posługujący w domu niezależnie od formy zatrudnienia (dotyczy również wolontariuszy) muszą być przeszkoleni w zakresie Standardów ochrony dzieci obowiązujących w Domu Św. Józefa na Radnej Górze oraz podpisać oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami i zobowiązaniu do ich przestrzegania (Załącznik 5).

6. Pracownicy mający kontakt z dziećmi, pełniący funkcje opiekuńczo-wychowawcze w domu powinni raz w roku uczestniczyć w szkoleniu z obszaru określonych standardów i profilaktyki przemocy. Szkolenia mogą odbywać się w formie stacjonarnej, webinarów, 
e-learningowej i inne.

ROZDZIAŁ III: Zasady przyjmowania gości

1. Zasady ogólne

1.1.W przyjmowaniu gości obowiązują następujące zasady:  

1. Gości przyjmuje się za zgodą dyrektora w przeznaczonych do tego pomiesz­czeniach, zasadniczo po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji. 
2. Dzieci przebywają w domu pod opieką rodziców lub opiekunów faktycznych, posiadających zgodę opiekunów prawnych.
3. Tożsamość dzieci i ich opiekunów potwierdza okazanie odpowiedniego dokumen­tu lub pisemnej zgody. 
4. Pracownicy i mieszkańcy domu okazują szacunek, wsparcie, życzliwość i potrzebną pomoc wszystkim gościom. 
5. W relacjach gości i pracowników obowiązują uprzejmość, przejrzystość, powściągliwość i prostota. 
6. Dostęp do sieci wi-fi, dla dzieci jest możliwy za zgodą ich opiekunów i pod ich kontrolą. 
7. Publikowanie wizerunku gości korzystających z pobytu w domu możliwe jest przy zachowaniu obowiązujących przepisów RODO. Placówka, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana. 
8. Wszelkie uwagi związane z pobytem w domu należy zgłaszać dyrekcji lub wyznaczonej do tego osobie.
9. W sytuacji podejrzenia krzywdy, popełnienia przestępstwa lub innych niewłaściwych zachowań za oficjalne zgłoszenie tego faktu odpowiedzialny jest organizator grupy, dyrektor bądź wyznaczona osoba. 

1.2. Osoby przebywające w domu, korzystające z gościnności, mają zapewnioną bez­pieczną przestrzeń formacyjną i wypoczynkową. 

1.3. Niedopuszczalne jest przebywanie gości w miejscach odosobnionych, wyłączo­nych z użytkowania lub zarezerwowanych dla innych osób (np. klau­zura zakonna) lub celów (np. budynki i pomieszczenia gospodarcze, zaplecze kuchenne).  

2. Grupa zorganizowana 

2.1. W grupie zorganizowanej opiekę nad dziećmi przebywającymi w domu sprawuje organizator pobytu oraz wyznaczeni przez niego opiekunowie.

2.2. Rozpoczynając pobyt w domu organizator winien przedstawić oświad­czenie organizatora grupy (Załącznik 6) o posiadaniu wszelkich zgód i dokumentów wymaganych przepi­sami prawa na wyjazd z osobami niepełnoletnimi, w tym, w szczególności pisemne zgody udzielone przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka.

2.3. W przyjmowaniu grupy stosuje się następujące zasady:

1. Oddzielne zakwaterowanie dziewcząt i chłopców w przypadku grup koedukacyjnych. Zaleca się, aby opieka nad dziećmi sprawowana była przez osoby tej samej płci. 
2. Każdemu dziecku zapewnia się możliwość wykonywania czynności o charakterze intymnym w przystosowanych warunkach, chroniących jego intymność. Gdy z ja­kiegoś powodu dziecko/osoba bezbronna będzie wymagać wsparcia przy takiej czynności (np. po kontuzji w trakcie zabawy itp.), w pierwszej chwili pomaga opie­kun grupy, a w dłużej perspektywie, w zależności od potrzeby, opiekun lub osoba przygotowana do takiej posługi, najlepiej tej samej płci. Organizator winien za­troszczyć się o to, by rodzic/opiekun prawny dowiedział się o takim fakcie, w jak najkrótszym czasie. 
3. Opiekunowie nie nocują w tym samym pomieszczeniu co dzieci. W sytuacji wymagającej od opiekuna/członka personelu pozostania w nocy w pomieszczeniu z wychowankiem, powinien on o tym fakcie powiadomić kierownika wyjazdu oraz, jeśli to możliwe, rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka. Jeśli wyjazd przewiduje noclegi zbiorowe, organizator zawiera informację na ten temat w regulaminie wyjazdu.    
4. W sytuacjach wyjątkowych (np. młody uczestnik wycieczki boi się zasnąć w nocy i prosi opiekuna, by mu towarzyszył) organizator ocenia, na ile jest możliwe uzyskanie zgody rodzica/opiekuna prawnego. Jeśli nie ma takiej możliwości, informuje o takiej sytuacji innego opiekuna wycieczki i troszczy się o to, by rodzic, jak najszybciej dostał informację o tym, że taka sytuacja miała miejsce

3. Goście indywidualni. Zasady identyfikacji dziecka i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w domu

3.1. W domu podejmuje się wszelkie możliwe kroki zmierzające do przeprowadzenia identyfi­kacji dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, z którą znajduje się w domu. 

3.2. Podejmując działania mające na celu identyfikację dziecka i jego relacji w stosunku do osoby, z którą przeby­wa w domu, należy: 

1. Zapytać o tożsamość dziecka oraz o relację dziecka w stosunku do osoby, z którą przybyło do domu lub w nim przebywa. W tym celu można poprosić o doku­ment tożsamości dziecka lub inny dokument potwierdzający, że osoba dorosła ma prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem. W przypadku braku do­kumentu tożsamości można poprosić o podanie danych dziecka (imię, nazwisko, adres, numer PESEL)
2. W przypadku braku dokumentów wskazujących na pokrewieństwo dziecka i osoby dorosłej należy zapytać o tę relację osobę dorosłą oraz dziecko; 
3. Jeśli osoba dorosła nie jest rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka, należy za­pytać, czy posiada dokument świadczący o zgodzie rodziców na wspólny wyjazd osoby dorosłej z dzieckiem (np. pisemne oświadczenie); 
4. Jeśli osoba dorosła nie posiada dokumentu zgody rodziców, należy poprosić o numer telefonu wyżej wymienionych, aby zadzwonić i potwierdzić przebywanie dziecka w domu z obcą osobą dorosłą za wiedzą i zgodą rodziców/opiekunów prawnych
5. W przypadku braku ustaleń można odmówić przyjęcia. 

ROZDZIAŁ IV: Zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem 
a dzieckiem.

1. Naczelną zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez personel jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Personel traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność i potrzeby.

• Personel jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z dziećmi i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych dzieci.

• Nie wolno zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać dziecka. Nie wolno krzyczeć na dziecko w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa dziecka lub innych dzieci.

• Nie może być ze strony kogokolwiek tolerancji wobec zachowań, które byłyby krzywdzeniem innych, niezależnie od źródła takiej krzywdy.

• Nie wolno ujawniać informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych dzieci. Obejmuje to wizerunek dziecka, informacje o jego/jej sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej.

• Personel zobowiązany jest do zapewnienia dzieci, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć Personelowi domu i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy.

• Każde przemocowe działanie wobec dziecka jest niedopuszczalne. Niedozwolone jest stosowanie kar cielesnych. Niedopuszczalne są również wszelkie zachowania, które w naszej kulturze stanowią przekraczanie granic intymnych.

• Wszystkim przysługuje prawo do prywatności. W szczególny sposób prawo to winno być respektowane w takich miejscach jak przebieralnie, pływalnie, łazienki i toalety. W wymienionych wyżej miejscach nikt nie może ingerować w prywatność wychowanków. W żadnym wypadku nie wolno wykonywać im zdjęć ani nagrywać. Należy także zadbać o to, by zdjęć i filmów nie robili sobie nawzajem sami wychowankowie. 

• Nikt nie może wyręczać dzieci lub osób bezbronnych ani pomagać im w czynnościach natury osobistej (toaleta, mycie się, przebieranie itp.), o ile są oni w stanie wykonać te czynności samodzielnie. Jeżeli sami, ze względu na wiek albo własne ograniczenia, nie są w stanie wykonać tych czynności samodzielnie, pomocy zawsze powinni udzielać świeccy, najlepiej tej samej płci. 

1. Uprzywilejowanym miejscem spotkań z dziećmi, zwłaszcza w pojedynkę, są miejsca neutralne i łatwo dostępne. Niedopuszczalne jest przebywanie pracownika z dzieckiem przy drzwiach zamkniętych.

1. Nie wolno proponować dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, jak również używać ich w obecności dzieci przez personel czy innych dorosłych.

1. Kontakt z dziećmi powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków personelu. Nie wolno zapraszać dzieci do swojego miejsca zamieszkania, ani spotykać się z nimi poza godzinami pracy. Obejmuje to także kontakty z dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).

1. Wszelkie podejrzenia dotyczące nieodpowiednich zachowań personelu wobec dzieci są bezzwłocznie wyjaśniane.

ROZDZIAŁ V: Zasady zgłaszania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, 
że dobro dziecka przebywającego na terenie domu jest zagrożone.

1. Personel posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.

2. Każdy członek personelu domu, który został poinformowany o podejrzeniu przemocy wobec dziecka, jest zobowiązany do podjęcia adekwatnych działań zgodnie z niniejszą procedurą. 

3. Personel zobowiązany jest niezwłocznie informować dyrektora domu o każdym podejrzeniu krzywdzenia dziecka.

4. W przypadku, gdy osoba skrzywdzona jest uczestnikiem zorganizowanej grupy korzystającej z usług domu, wówczas o fakcie krzywdy informuje się osobę odpowiedzialną, pod której opieką ona się znajduje. W kompetencji tej osoby leży podjęcie dalszych czynności i zgłoszeń. Fakt zgłoszenia powinien być udokumentowany w notatce służbowej. Osoba przyjmująca zgłoszenie ma obowiązek uruchomić oficjalną procedurę działania prewencyjnego.

5. Jeśli dziecko jest pod opieką osoby dorosłej, wówczas jej obowiązkiem jest uruchomienie procedur interwencyjnych pod warunkiem, że opiekun nie jest wskazany jako sprawca. 

6. Uzasadnione podejrzenie krzywdzenia dziecka występuje wtedy, gdy:

• dziecko ujawniło personelowi fakt krzywdzenia,
• personel zaobserwował krzywdzenie,
• dziecko ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie, bądź występują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie np. znalezienie materiałów pornograficznych z udziałem dzieci w pokoju osoby dorosłej;
• opiekun dziecka lub osoba trzecia zgłosi fakt krzywdzenia dziecka.

7. Jeśli osobą zgłaszającą jest pokrzywdzone dziecko należy:

1) Porozmawiać z dzieckiem pokrzywdzonym pamiętając o daniu mu poczucia wsparcia i bezpieczeństwa oraz zrozumienia, jednocześnie starając się pozyskać informacje o faktycznych lub prawdopodobnych okolicznościach zaistnienia niewłaściwej sytuacji.

2) Prowadząc rozmowę z osobą pokrzywdzoną należy pamiętać, by:

• zachować spokój, szacunek i empatię w stosunku do osoby zgłaszającej;
• nastawić się głównie na aktywne i wspierające słuchanie;
• nie okazywać wątpliwości co do wiarygodności osoby lub jej wypowiedzi;
• nie zadawać zbędnych pytań i nie domagać się szczegółów (zwłaszcza natury intymnej), jeśli sama osoba pokrzywdzona o tym nie opowiada;
• dostosować się do rytmu i poziomu otwarcia osoby pokrzywdzonej, nie przymuszać jej do mówienia, nie przyspieszać i nie sugerować niczego własnymi pytaniami;
• nie obiecywać jej tego, czego nie będziemy mogli zrobić, a co może nam utrudnić udzielenie pomocy (np. zachowania rozmowy w tajemnicy);
• zapewnić o naszym wsparciu i pomocy także po zakończeniu rozmowy;
• omówić ogólnie możliwości dalszej współpracy oraz form kontaktu.

8. Jeśli zgłoszenia dokonuje osoba inna niż poszkodowana (świadek zdarzenia, powiernik osoby skrzywdzonej, inny członek danej grupy), która ma wiedzę o zaistniałych wydarzeniach, należy skoncentrować się na ustaleniu faktów, okoliczności zdarzenia i osób biorących w nim udział.

1) Fakt zgłoszenia musi zostać udokumentowany sporządzeniem notatki służbowej, w której na miarę możliwości zostaną określone podstawowe informacje, takie jak: imię i nazwisko zgłaszającego i jego dane teleadresowe, data czynu lub okres, w jakim do niego doszło, imię i nazwisko oraz wiek pokrzywdzonego i domniemanego sprawcy, zwięzły opis wyrządzonej krzywdy. Notatka służbowa winna być podpisana przez sporządzającego oraz przez osobę zgłaszającą.

2) Jeżeli istnieje podejrzenie, iż osobą odpowiedzialną za przemoc, w tym przemoc seksualną wobec dziecka jest osoba związana z domem formacyjno-wypoczynkowym, należy wówczas na czas przeprowadzania postępowania wyjaśniającego odsunąć taką osobę od pełnienia obowiązków wymagających kontaktów z dziećmi, nie narażając jej na utratę reputacji.

3) W zależności od okoliczności procedowanie dalszego trybu postępowania wyjaśniającego i prewencyjnego spoczywa na osobach odpowiedzialnych za daną grupę lub ośrodek, stosownie do posiadanych kompetencji. 

9. Dyrektor domu zobowiązany jest udostępnić odrębne pomieszczenie dla osoby skrzywdzonej oraz udostępnić jej opiekunom listę miejsc, w których można uzyskać pomoc psychologiczną lub prawną.

ROZDZIAŁ VI: Procedury reagowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka

1.Podejrzenie krzywdzenia dziecka przez inne dziecko

1) W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające w domu (np. na zajęciach grupowych) należy:

• przeprowadzić rozmowę z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu (w miarę możliwości przy opiekunie dziecka);
• przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie (w miarę możliwości przy opiekunie dziecka) ;
• przeprowadzić rozmowę z opiekunem dziecka skrzywdzonego i opiekunem dziecka podejrzanego o krzywdzenie, 

2) W razie podejrzenia, że dziecko doświadcza ze strony innego dziecka przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie, bądź powtarzającej się przemocy fizycznej, powtarzającej się przemocy psychicznej lub powtarzających się niepokojących innych zachowaniach osoba interweniująca zobowiązana jest dodatkowo złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na policję pod numerem 112 lub 997

2. Podejrzenie krzywdzenia dziecka przez opiekuna dziecka

1) W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez opiekuna dziecka/ osobę, z którą przebywa w domu, w formie:

• przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie, personel zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo dziecka i odseparować je od opiekuna dziecka/osoby z którą przebywa podejrzewaną o krzywdzenie oraz zobowiązana jest powiadomić policję pod numerem 112 lub 997;
• jednorazowej innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie), przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie) lub innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze), personel zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo dziecka, przeprowadzić rozmowę z opiekunem dziecka/ osobą z którą przebywa podejrzewaną o krzywdzenie, o zasadach bezpiecznych relacji obowiązujących w domu. W przypadku powtarzającej się przemocy osoba interweniująca zobowiązana jest powiadomić właściwy ośrodek pomocy społecznej, równolegle składając do sądu rodzinnego wniosek o wgląd w sytuację rodziny bądź wszcząć procedurę „Niebieska Karta”. 

3. Podejrzenie krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie ( w tym członka personelu).

1) W przypadku podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone przez osoby trzecie (w tym członka personelu) w formie:

• przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie, personel zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie oraz zawiadomić policję pod nr 112 lub 997;
• jednorazowej innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie) lub przemocy psychicznej (np. krzyk, poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie, niestosowne komentarze) personel zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie oraz osoba interweniująca/dyrektor domu zobowiązany jest przeprowadzić rozmowę dyscyplinującą, a w przypadku braku poprawy zakończyć współpracę.

4. Procedura działania w przypadku okoliczności wskazujących na skrzywdzenie dziecka.

1) Zawsze, kiedy jest to możliwe, należy dokonywać identyfikacji dziecka i jego rela­cji 

    z osobą dorosłą, z którą przebywa w obiekcie. 

2) W sytuacjach nietypowych i/lub podejrzanych, wskazujących na możliwe ryzyko krzywdzenia dziecka, identyfikacja jest obowiązkowo przeprowadzana przez pra­cownika recepcji.

3) W przypadku oporu ze strony osoby dorosłej co do okazania dokumentu dziecka lub wskazania relacji należy wyjaśnić, że procedura służy zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom korzystającym z domu i obowiązek taki wynika z przepisów powszechnie obowiązującego prawa.

4) W przypadku, gdy rozmowa nie rozwieje wątpliwości dotyczących podejrzenia wobec dorosłego i jego intencji skrzywdzenia dziecka, należy dyskretnie powiadomić dyrektora lub osobę przez niego wyznaczoną odpowiedzialną za interwencję.

5) Od momentu, kiedy pojawiły się pierwsze wątpliwości, zarówno dziecko, jak i osoba dorosła powinni być pod stałą obserwacją personelu i nie pozostawać sami.

6) Dyrektor lub osoba przez niego wyznaczona podejmuje decyzję o zawiadomieniu policji lub w razie wątpliwości przejmuje rozmowę z podejrzaną osobą dorosłą w celu uzyskania dalszych wyjaśnień.

7) W przypadku, gdy rozmowa potwierdzi przekonanie o próbie lub popełnieniu przestępstwa na szkodę dziecka, dyrektor zawiadamia o tym fakcie policję dzwoniąc pod numer 112 i opisu­jąc okoliczności zdarzenia. W zależności od dynamiki sytuacji i okoliczności telefon może wykonać osoba, która jest bezpośrednim świadkiem zdarzenia (pracownik). Jeśli zawiadamiającym jest pracownik, jednocześnie o zdarzeniu informu­je dyrektora domu. 

8) W tej sytuacji należy uniemożliwić dziecku oraz osobie podejrzewanej o krzywdzenie dziecka oddalenie się z domu.

9) W uzasadnionych przypadkach można dokonać obywatelskiego zatrzymania osoby podejrzewanej. W takiej sytuacji, do czasu przybycia policji należy trzymać tę osobę pod nadzorem dwóch pracowników w osobnym pomieszczeniu z dala od widoku innych gości.

10) W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Dziecko powinno przebywać pod opieką pracownika do czasu przyjazdu policji.

11) W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że doszło do popełnienia przestępstwa powiązanego z kontaktem dziecka z materiałem biologicznym sprawcy (sperma, ślina, naskórek), należy w miarę możliwości nie dopuścić, aby dziecko myło się oraz jadło/piło do czasu przyjazdu policji.

12) Po odbiorze dziecka przez policję należy zabezpieczyć materiał z monitoringu oraz inne istotne dowody (np. dokumenty) dotyczące zdarzenia i na wniosek służb przekazać ich kopię listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.

13) Dyrektor lub osoba interweniująca ma obowiązek sporządzić w dwóch egzemplarzach notatkę służbową ze zdarzenia oraz podjętych działań. Jeden egzemplarz przechowywany jest w dokumentacji domu a drugi przekazywany do organu prowadzącego dom formacyjno-wypoczynkowy (Załącznik nr 7)

ROZDZIAŁVII: Zapewnienie opieki i wsparcia

1. Pomoc osobie bezpośrednio skrzywdzonej:

• ważne, by w tym momencie osoba towarzysząca osobie skrzywdzonej zwróciła przede wszystkim uwagę na: zmniejszenie lęku, budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufa­nia poprzez objęcie jej opieką, okazanie troski, stworzenie przestrzeni do słuchania, od­ciążanie z poczucia winy, jeśli ono występuje; pozwolenie na odreagowanie trudnych emocji.

2. Pomoc osobom bliskim osoby skrzywdzonej:

• ważne jest przekazanie opiekunom osoby skrzywdzonej wszystkich znanych informacji o krzywdzie, jakiej doznało ich dziecko, a także poinformowanie o instytucjach, fundacjach lub osobach, które mogą udzielić profesjonalnego wsparcia, także wsparcia duchowego, jeśli zachodzi taka potrzeba.

3. Pomoc środowisku rówieśniczemu, w którym dokonała się krzywda (tzw. „ofiarom wtórnym”):

• w przypadku tak poważnego zdarzenia, jakim jest krzywda dziecka, należy pamię­tać o osobach, które były świadkami wydarzenia lub mają informacje na jego temat, na przykład o pozostałych uczestnikach grupy młodzieżowej czy innych gościach obiektu. Wsparcie dla świadków musi być okazywane z delikatnością i w sposób wyważony. Nie może w żaden sposób naruszać dobra skrzywdzonej osoby. Formą pomocy, którą należy zaproponować, jest wskazanie instytucji zewnętrznych oraz numerów telefonów zaufania, gdzie można uzyskać wsparcie. 

4. W domu w widocznym miejscu udostępniony jest spis miejsc, gdzie można uzy­skać pomoc (Załącznik 2).

RODZIAŁ VIII: Postanowienia końcowe

1. Standardy ochrony dzieci obowiązują od dnia 15 sierpnia 2024 r.

2. Standardy są udostępnione w domu w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi przez personel oraz gości:

• udostępnione w recepcji
• zamieszczone na stronie internetowej Domu św. Józefa na Radnej Górze.

WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW: